Vee One

Vee One 

เครื่องบินลำใหญ่มหึมา น้ำหนักวิ่งขึ้นร่วมสองร้อยตัน เร่งเครื่องเต็มสูบเพื่อทำการวิ่งขึ้นด้วยความเร็วเกือบสองร้อยห้าสิบกิโลเมตรต่อชั่วโมง ทันใดนั้นเอง!!!

นักบินหยุดเครื่องกะทันหัน .............

เครื่องบินชะลอความเร็ว เสียงเครื่องยนต์คำรามสนั่นหวั่นไหวเพราะทรัสต์รีเวอร์เซอร์ (Thrust reverser) ถูกใช้งานเต็มพิกัด แผง Ground spoilers เหนือผิวปีกทั้งสองข้างถูกกางขึ้น ควันขาวลอยกรุ่นออกมาจากฐานล้อทั้งสองด้านเพราะระบบเบรคอัตโนมัติเริ่มทำงานตามตรรกะที่เกิดขึ้น เครื่องบินค่อยๆหยุดลงอย่างช้าแล้วก็แล้วเลี้ยวออกจากรันเวย์ไปแบบที่เหมือนเป็นเรื่องปกติ

สภาวะอย่างนี้เรียกว่า “Rejected takeoff” หรือ “Aborted takeoff” ครับ ผู้โดยสารบางท่านอาจจะเคยอยู่ในเหตุการณ์อย่างนี้มาบ้าง คงสงสัยว่านักบินพิจารณาอย่างไรว่าจะยกเลิกการวิ่งขึ้นหรือไม่ เรื่องนี้มีคำอธิบายครับ

ก่อนทำการวิ่งขึ้น นักบินจะนำข้อมูลน้ำหนักเครื่องบินทั้งหมดที่ได้จาก Load control supervisor มาคำนวณ Takeoff performance ซึ่งประกอบไปด้วย ค่าความเร็วที่สำคัญสามตัวได้แก่

V1 หรือ Decision Speed หรือ Action Initiated Speed

VR หรือ Rotation Speed

V2 หรือ Takeoff Safety Speed

รวมถึงค่าอัตรากำลังเครื่องยนต์ที่ใช้สำหรับการวิ่งขึ้นหรือ Thrust rating ที่สัมพันธ์กับ Flap configuration ที่เลือกใช้ในการวิ่งขึ้น

โดยค่าต่างๆนั้นจะถูกพิจารณาประกอบกับสภาวะต่างๆของสนามบินอันได้แก่ อุณหภูมิ ทิศทางลม สภาพความลาดชันของทางวิ่ง ความเปียกชื้นของทางวิ่ง อุปสรรคที่อยู่ในบริเวณสนามบินเช่นภูเขาหรือตึกสูง

เมื่อคำนวณได้ค่าดังกล่าวทั้งหมดข้างต้นแล้ว จะนำไปใช้ในการตั้งค่าความเร็ววิ่งขึ้นและค่าอัตรากำลังเครื่องยนต์ตามที่ได้คำนวณเอาไว้ และเมื่อทำการวิ่งขึ้น นักบินก็จะเร่งเครื่องยนต์เพื่อให้เครื่องบินมีความเร็วเพิ่มขึ้นจนถึงค่า VR (Rotation speed) จึงดึงหัวเครื่องบินขึ้น ณ ความเร็วนั้นโดยใช้ Pitch attitude ที่เหมาะสม เพื่อให้เครื่องบินทะยานขึ้นไปบนฟ้าพร้อมกับเร่งความเร็วให้ได้อย่างน้อยเท่ากับหรือมากกว่า V2 (Takeoff safety speed) และจะต้องได้ความเร็ว V2 ก่อนไต่ไปถึงความสูง 35 ฟุตเหนือพื้นทางวิ่ง

แต่ก่อนที่เครื่องบินจะเร่งความเร็วจนถึงค่า VR นั้น จะต้องผ่านค่าความเร็ว V1 (Decision speed หรือ Action-Initiated speed ) ที่จะเป็นตัวช่วยตัดสินใจว่าหากเครื่องบินที่กำลังวิ่งขึ้นแล้วเกิดอะไรกับเครื่องบินก่อนจะถึงความเร็วค่านี้ เช่นเครื่องยนต์ดับไปข้างหนึ่งหรือสูญเสียกำลังเครื่องยนต์กะทันหัน นักบินจะต้องตัดสินใจยกเลิกการวิ่งขึ้นโดยการลดกำลังเครื่องยนต์พร้อมกับทำการเบรคโดยทันทีเพื่อให้เครื่องบินหยุดได้ก่อนถึงปลายทางวิ่ง แต่ถ้าความเร็ว ณ ขณะนั้นเกินค่า V1 ไปแล้วถึงเกิดเหตุการณ์ที่สูญเสียกำลังเครื่องยนต์ นักบินจะต้องนำเครื่องวิ่งขึ้นไปเหมือนปกติและดึงหัวเครื่องบินเมื่อความเร็วถึงค่า VR และสามารถเร่งความเร็วไปถึงค่า V2 พร้อมกับควบคุมทิศทางและทะยานขึ้นฟ้าได้ เพื่อนำเครื่องบินกลับมาลงจอดได้อย่างปลอดภัย

ค่า V1 เป็นค่าความเร็วที่นักบินจะต้องเคารพมันเสมอเมื่อทำการวิ่งขึ้นครับ สรุปได้สั้นๆว่า

เร่งความเร็วแล้วเครื่องยนต์ดับหรือสูญเสียกำลังไปหนึ่งเครื่องยนต์ก่อนที่ความเร็วจะถึงค่า V1 ต้องหยุด (STOP)

เร่งความเร็วแล้วเครื่องยนต์ดับหรือสูญเสียกำลังไปหนึ่งเครื่องยนต์หลังจากความเร็ว V1 ต้องนำเครื่องวิ่งขึ้นไปต่อ(GO)

-----

credits: www.pixabay.com