CFIT: Controlled Flight Into Terrain

วันนี้อาจได้เห็นศัพท์ทางการบินคำนึงถูกแชร์หลายครั้งในสื่อออนไลน์ต่างๆ จากข่าวสารซึ่งไม่ขอพูดถึง แต่อยากจะชี้แจงความหมายของคำนี้เพราะเกรงจะเข้าใจความหมายผิดกัน

CFIT อ่านว่า ซี-ฟิต ย่อมาจากคำว่า "Controlled Flight into Terrain" คือเหตุการณ์ที่นักบินที่ตกอยู่ในสภาวะหลงตำแหน่ง หรือขาดการประเมินสถานะความเป็นจริงที่ถูกต้อง (Loss of situation awareness-SA) เลยนำเครื่องบินที่อยู่ในสภาพปกติ ไปชนภูเขา พื้นดิน พื้นน้ำ หรือสิ่งกีดขวางโดยไม่ตั้งใจ (inadvertently)... ขอเน้นย้ำอีกครั้งครับว่าสภาวะนี้เกิดจากการที่นักบินประเมินสถานะหรือตำแหน่งของตัวเองผิดพลาด ไม่ใช่การบังคับควบคุมเครื่องบินไปชนพื้นแบบตั้งใจ

CFIT มักเกิดบ่อยในช่วงเครื่องบินทำการลงสู่สนามบิน (Approach and landing phase) เนื่องจากเป็นช่วงที่เครื่องบินบินต่ำ และเป็นช่วงที่นักบินมีงานหรือ workload สูง ซึ่ง CFIT มักจะนำมาซึ่งอุบัติเหตุที่ร้ายแรง

สาเหตุของการเกิด CFIT คือการประเมินตำแหน่งหรือสถานะการณ์ของตัวเองที่ผิดพลาด ซึ่งอาจมีปัจจัยเสริมเช่นความเหนื่อยล้า, ความไม่คุ้นเคยกับสนามบิน, สภาพอากาศที่เลวร้าย, ภูเขาสูงล้อมรอบ ,การออกแบบการร่อนลงสนามที่ยุ่งยากซับซ้อน (Approach design), การสื่อสารที่ไม่เข้าใจกันระหว่างนักบินและ ATC และการไม่ปฏิบัติขั้นตอนปฏิบัติที่ควรจะเป็น (Standard Operating Procedure =SOP) ของตัวนักบิน

การป้องกันการเกิด CFIT เป็นสิ่งที่นักบินต้องเรียนรู้ให้เข้าใจในสาเหตุและเพิ่มความระมัดระวัง สร้าง situation awareness ให้กับตัวเอง ,ปฏิบัติตามขั้นตอนมาตรฐานของนักบินตามคู่มืออย่างเคร่งครัด (Standard Operating Procedure= SOP) ,การศึกษาและทำความคุ้นเคยกับขั้นตอนของแต่ละสนามบินก่อนทำการบินก็ช่วยได้มาก รวมถึงการเชื่อในระบบเตือนของเครื่องบิน และการฝึก"Escape maneuver" ในเครื่องฝึกจำลอง (Simulator) 

ปกติเครื่องบินโดยสารทุกลำมีการติดตั้งอุปกรณ์แจ้งเตือนเมื่อเครื่องบินอยู่ห่างจากพื้นในระยะที่อาจก่อให้เกิดอันตราย ที่เรียกว่า GPWS = Ground Proximity Warning System/ EGPWS แจ้งเตือนเมื่อบินเข้าใกล้พื้นดิน พื้นน้ำหรือภูเขาสูง หรือสิ่งกีดขวางจนอาจก่อให้เกิดอันตราย ซึ่งเป็นสิ่งที่นักบินจะต้องเชื่อและปฏิบัติตามคำเตือนโดยเพิ่มระยะสูงอย่างทันทีทันใด (Escape maneuver) 

ติดตามความรู้เรื่องระบบเตือน GPWS ได้ใน InsideCockpit ตาม link ด้านล่างครับ

http://youtu.be/CveB_1GUJbA