Spoilers

นานๆได้มีโอกาสมานั่งใกล้ๆปีก เลยเก็บภาพพร้อมเกร็ดความรู้ของอุปกรณ์ชุดนี้มาฝาก ...เจ้าแผ่นๆที่อยู่ที่ผิวบนของปีก ขนาดใหญ่บ้างเล็กบ้าง จำนวนหลายแผ่นเรียงตัวตามแนวยาว ที่กำลังยกเผยอขึ้นจากผิวบนของปีกนี่เอง เราเรียกว่า "Spoilers" 

ฟังชื่อแล้ว คงเดาหน้าที่ได้ไม่ยาก เพราะ Spoil อ่านว่า สปอย --> แปลว่า "ก่อกวน หรือทำให้เสียหาย".. ดังนั้น "Spoilers" เมื่อยกตัวขึ้นจากผิวปีกจึงมีหน้าที่ก่อกวนอากาศเหนือปีก ก่อให้เกิดแรงต้านและทำลายแรงยก (lift) ที่เกิดขึ้นที่ปีกตามชื่อของเค้านั่นแหละครับ

Spoilers ทำหน้าที่หลัก 3 อย่างที่แตกต่างกันคือ  

1) Roll Spoilers ---> ช่วยในการเลี้ยวของเครื่องบิน อธิบายง่ายๆคือ Spoilers ของปีกข้างใดข้างหนึ่งยกขึ้น (เน้นว่าของปีกข้างเดียว)--->ทำลายแรงยก (Lift) ของปีกข้างนั้น--->ปีกด้านนั้นจึงเอียงลง--->เครื่องเอียง--->เลี้ยวได้

2) ถ้า Spoilers แผ่นเดิมนี่แหละ แต่พร้อมใจกันยกขึ้นทั้งสองปีกพร้อมกันในอากาศ เราเรียกการทำงานแบบนี้ว่า "Speedbrakes" จึงเกิดแรงต้าน/ทำลายแรงยกพร้อมกันทั้งสองปีก ซึ่งก็เปรียบเสมือน Airbrake ที่ช่วยลดความเร็วของเครื่องบินในอากาศ หรือช่วยเพิ่มอัตราการลดระยะสูง (Rate of descent) ซึ่งจะใช้บ่อยในกรณีที่เครื่องบินอยู่สูงกว่าที่ควรจะเป็นเมื่อเทียบกับระยะทางที่เหลืออยู่ขณะบินเข้าสู่สนาม (High profile/high energy)

3) ถ้า Spoilers ยกขึ้นสองปีกพร้อมกัน (คล้ายข้อ 2) แต่เกิดขึ้นบนพื้นขณะ landing หน้าที่นี้เราเรียกว่า "Ground Spoilers" โดยแผ่นที่ยกขึ้นตอน Landing บนปีกทั้งสองข้าง จะช่วยเพิ่มแรงต้าน และเกิดแรงกดลงบนผิวบนของปีก ทำให้เพิ่มน้ำหนักที่กระทำกับล้อ (Weight on wheels) ส่งผลให้เพิ่มประสิทธิภาพของระบบเบรคที่ล้ออย่างมีนัยยะ รันเวย์ที่ใช้จึงสั้นลงเมื่อ Ground Spoilers ทำงาน

ทั้งนี้ จำนวนและตำแหน่งของแผ่น Spoilers ที่กาง รวมถึงองศาในการยกขึ้นก็จะแตกต่างกันในแต่ละหน้าที่ของทั้งสามข้อตามที่กล่าวมาข้างต้น

ภาพ : เป็นการทำงานของ Ground Spoilers ของเครื่อง B737-800 ขณะ Landing ทันทีที่ล้อแตะพื้น แผ่น Spoilers พร้อมใจกันยกขึ้นทั้งสองข้าง จึงเกิดแรงต้านและแรงกดบนผิวปีก ส่งผลให้ระบบเบรคที่ล้อทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ทีนี้ถ้าใครได้มีโอกาสนั่งโดยสารใกล้ปีก ลองดูการทำงานของเจ้า Spoilers แล้วจินตนาการภาพตาม... เพลินดีครับ